اجرای ساختمان چیست؟

اصطلاحا “اجرای ساختمان” به مجموعه عملیاتی که برای پیشبرد یک پروژه ساختمانی انجام می‌شود، اطلاق می‌گردد. اجرای ساختمان به‌ عنوان “ساخت، تغییر، تعمیر، نگهداری، توسعه، تخریب یا برچیدن ساختمان‌ها یا سازه‌هایی که بخشی از زمین را تشکیل می‌دهند. (اعم از دائمی یا غیردائمی)” شناخته‌شده است.

مقدمات اجرای ساختمان به‌ عنوان “عملیاتی برای انجام یا آماده‌سازی فعالیت‌هایی از قبیل:

1. تجهیز کارگاه
2. پاکسازی سایت کاری
3. خاکبرداری، حفاری
4. گودبرداری
5. مشخص کردن محل فونداسیونن
6. نصب، نگهداری یا برچیدن داربست‌ها
7. بازسازی سایت کاری
8. محوطه‌ سازی
9. ایجاد معابر و سایر کارهای جهت دسترسی

تمامی عملیات اجرایی ساختمان باید منحصراً توسط دفاتر مهندسی اجرای ساختمان یا مجریان حقوقی یا مجریان انبوه ساز و یا دارندگان صلاحیت طرح و ساخت ساختمان انجام شود. مجریان ذیصلاح در زمینه اجرا دارای مجوز یا پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی می باشند. عملیات اجرا بایستی طبق شرایط عمومی قرارداد و ضوابط مندرج در شرایط خصوصی و قراردادهای همسان مندرج در مقررات ملی ساختمان و شرح وظایف و مسئولیت های عمومی براساس نقشه های مصوب و کلیه مدارک منضم به قرارداد که با صاحب کار یا صاحب کاران منعقد می نماید انجام شود .

ضوابط و مقررات اجرای ساختمان:

صاحب کار یا صاحب کاران برای انجام امور ساختمانی خود مکلفند از مجریان ذیصلاح ساختمان استفاده نمایند ، مجری نماینده فنی صاحب کار در اجرای ساختمان است. مجری ساختمان پاسخگوی تمامی مراحل اجرای کار به ناظر یا ناظران و دیگر مراجع کنترل ساختمان خواهد بود. شهرداری ها یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند نام و مشخصات مجری که به وسیله صاحب کار معرفی شده و توسط سازمان استان کنترل صلاحیت و ظرفیت می شود را در پروانه مربوطه قید نمایند.

مجری موظف است نسخه ای از قرارداد منعقده با صاحب کار را در اختیار شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان و سازمان استان قرار دهد. صاحب کاری که خود مجری همان کار باشد نیازی به ارایه قرارداد ندارد. اما تمامی مسوولیت ها و مقررات مجری که در این فصل آمده است برعهده وی خواهد بود و مکلف است مفاد شرایط عمومی قراردادهای همسان را رعایت نماید.

سازمان استان می تواند عملکرد اجرایی دفتر مهندسی اجرای ساختمان ، مجریان حقوقی ، مجریان انبوه ساز و دارندگان صلاحیت طرح و ساخت را بررسی نماید. همچنین در صورت اطلاع و یا مشاهده هر گونه تخلف ، مکلف است مراتب را برای بررسی و اتخاذ تصمیم ، حسب مورد به سازمان مسکن و شهرسازی استان و شورای انتظامی استان اعلام نماید ، تا در صورت محکومیت مجری نسبت به برخورد انضباطی تا حد ابطال پروانه اشتغال اقدام شود .

وظایف و مسئولیت های مجریان ساختمان

1. مطالعه و بررسی مشخصات مندرج در پروانه ساختمان ، نقشه های اجرایی و مشخصات فنی ساختمان قبل از شروع عملیات اجرایی
2. اعلام اشکالات و مغایرت های احتمالی بین پروانه ساختمان و نقشه ها
3. در صورتی که این موارد منجر به تغییراتی در طراحی ساختمان گردد مراتب باید به صاحب کار نیز اعلام شود
4. ارایه برنامه زمانبندی کلی و تفصیلی کارهای اجرایی ساختمان از آغاز تا پایان کار
5. اعلام توقف و شروع مجدد کار به صاحب کار و ناظر هماهنگ کننده و فراهم نمودن شرایط نظارت بر عملیات اجرای ساختمان
6. ایجاد هماهنگی در چارچوب وظایف تعیین شده برای ناظر هماهنگ کننده و سایر ناظران
7. رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه و ساختمان های پیرامون آن و همچنین رعایت مسایل زیست محیطی کارگاه
8. صحت انجام تمامی عملیات اجرایی ساختمان
9. رعایت مقررات ملی ساختمان، ضوابط و مقررات شهرسازی
10. اجرای محتوای مندرج در پروانه ساختمان و نقشه های مصوب

مهندس مجری ساختمان کیست؟

مهندس مجری ساختمان فردی است حقیقی یا حقوقی که دارای مجوز یا پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی می باشد و به عنوان مجری تمامی عملیات اجرایی ساختمان را عهده دار می گردد.

مجری نماینده فنی صاحب کار در اجرای ساختمان بوده و پاسخگوی تمامی مراحل اجرای کار به ناظر یا ناظران و دیگر مراجع کنترل ساختمان می باشد .
وظیفه شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان در خصوص مهندس مجری چیست؟
شهرداری ها یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند نام و مشخصات مجری که به وسیله صاحب کار معرفی شده و توسط سازمان استان کنترل صلاحیت و ظرفیت شده است را در پروانه مربوطه قید نمایند. مجری نسخه ای از قرارداد منعقده با صاحب کار را در اختیار شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان و سازمان استان قرار می دهد.

آیا صاحب کار، می تواند مجری کار خود باشد؟

صاحب کاری که دارای مجوز یا پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی در صلاحیت اجرای ساختمان باشد، می تواند مجری کار خود باشد و نیازی به ارایه قرارداد ندارد اما تمامی مسوولیت ها و مقررات مجری برعهده وی خواهد بود و مکلف است مفاد شرایط عمومی قراردادهای همسان را رعایت نماید .

وظایف و مسئولیت های مجریان چیست؟

1. مطالعه و بررسی مشخصات مندرج در پروانه ساختمان ، نقشه های اجرایی و مشخصات فنی ساختمان قبل از شروع عملیات اجرایی و اعلام اشکالات و مغایرت های احتمالی بین پروانه ساختمان و نقشه ها یا نقشه ها با یکدیگر یا بین نقشه ها و مشخصات فنی و یا وجود نقص در آنها به طراح یا طراحان آن . در صورتی که این موارد منجر به تغییراتی در طراحی ساختمان گردد مراتب باید به صاحب کار نیز اعلام شود.

2. ارایه برنامه زمانبندی کلی و تفصیلی کارهای اجرایی ساختمان از آغاز تا پایان کار و همچنین اعلام توقف و شروع مجدد آن به صاحب کار و ناظر هماهنگ کننده و فراهم نمودن شرایط نظارت برعملیات اجرایی ساختمان برای آنها به ویژه قسمتهایی از ساختمان که پوشیده خواهند شد و ایجاد هماهنگی در چارچوب وظایف تعیین شده برای ناظر هماهنگ کننده و سایر ناظران.

3. رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه و ساختمانهای پیرامون آن و همچنین رعایت مسایل زیست محیطی کارگاه.
صحت انجام تمامی عملیات اجرایی ساختمان ، رعایت مقررات ملی ساختمان ، رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی ، اجرای محتوای مندرج در پروانه ساختمان و نقشه های مصوب.

4. اخذ موافقت و تأیید کتبی صاحب کار ، ناظر مربوط و ناظر هماهنگ کننده در هر گونه تغییراتی در برنامه تفصیلی اجرایی کار و اخذ موافقت و تأیید کتبی صاحب کار و طراح مربوط و مسؤول دفتر طراحی در هرگونه تغییراتی در نقشه ها یا مشخصات فنی و مقررات ملی ساختمان مربوط به کار در دست اجرا.

5. استفاده از مهندسان و کاردانهای فنی رشته های مختلف ساختمان و معماران تجربی دارای پروانه اشتغال و کارگران، استادکاران و همچنین عوامل فنی ماهر دارای پروانه مهارت فنی.

6. امضا « شرایط عمومی قرارداد به شرح مندرج در فصل هشتم این مجموعه شیوه نامه » که جزو لاینفک قرارداد منعقده بین صاحب کار و مجری بوده و باید به امضای طرفین رسیده باشد.

7. تهیه و امضای سه سری نقشه کامل کار اجرا شده ساختمان (چون ساخت) و یک لوح فشرده از نقشه های معماری، سازه، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی و اخذ تا ییدیه لازم از ناظران حقیقی ذی ربط یا ناظر حقوقی.

8. جبران خسارات ناشی از عملکرد خود به صاحب کار یا اشخاص دیگر پس از تأیید مراجع دارای صلاحیت .

9. عایت شرایط خصوصی قرارداد و مشخصات مندرج در پروانه ساختمان و نقشه های مصوب و ضوابط و مقررات شهرسازی در اجرای کار.

10. رعایت مقررات ملی ساختمان و شیوه نامه ها و بخشنامه های قانونی صادره از سوی وزارت مسکن و شهرسازی.

11. اجرای موضوع قرارداد منطبق با اصول مهندسی و کیفیت مناسب و استفاده از مصالح مرغوب در حد استانداردهای اعلام شده توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ، که مراحل مختلف آن مورد تایید ناظران ذی ربط حسب رشته آنان باشد و اخذ تاییدیه های مربوط به کنترل ساختمان در پایان هر مرحله از عملیات اجرایی از ناظران ذی ربط.

12. تکمیل دفترچه اطلاعات ساختمان منضم به شناسنامه فنی و ملکی ساختمان و اخذ تاییدیه های لازم از ناظران ذی ربط جهت صدور شناسنامه مذکور به شرح فصل ششم این مجموعه شیوه نامه.

13. تحویل تمامی مدارک و مستندات فنی و ملکی ساختمان به صاحب کار پس از انجام مراحل فوق .

14. بیمه کردن کیفیت اجرای ساختمانی که به مسوولیت مجری ساخته می شود ، از طریق ارایه بیمه نامه تضمین کیفیت ساختمان و یا ارایه تضمین نامه کتبی و قانونی ، به نفع صاحب کار یا صاحب کاران.

مجریانی که ساختمانهای در دست احداث خود را به دلایل قابل استناد و قبولی که مورد تایید سازمان استان باشد نتوانند تحت پوشش بیمه کیفیت ساختمان قرار دهند ، مکلفند از طریق ارایه ضمانتنامه بانکی یا تضمین نامه کتبی که مفاد و کاربرگ آن توسط سازمان استان تهیه و در سه نسخه تهیه و در یکی از دفاتر اسناد رسمی مورد تایید قرار می گیرد به نفع صاحبان کار یا صاحب کاران ، تضمین کیفیت ساختمان نمایند . 

نقشه کشی ساختمان را می‌توان یکی از اولین قدم‌ها در زمینه ساخت یک ساختمان دانست. داشتن نقشه مناسب کمک خواهد کرد تا قدم‌های بعدی به درستی و با کمترین نیاز به اصلاح برداشته شود. در حقیقت باید گفت که داشتن یک ساختمان با استانداردها و کیفیت قابل قبول، نیازمند نقشه کشی صحیح است. امروز در هنر ساخت نگاهی به نقشه کشی ساختمان و الزامات مختلف آن خواهیم داشت .